13 grudnia 1981 roku komunistyczna władza w Polsce wprowadziła stan wojenny. Od tamtych wydarzeń mija właśnie 42 lat. Instytutu Pamięci Narodowej prowadzi specjalną kampanię społeczną pod hasłem „zachęcając by 13 grudnia zapalić w oknach świece symbolizujące pamięć o ofiarach stanu wojennego. Można również zapalić wirtualną świecę na tej stronie.
Wobec narastającego niezadowolenia społeczeństwa z sytuacji w kraju, umacniania się ruchu związkowego poprzez masowe wstępowanie obywateli w struktury NSZZ Solidarność, domagania się demokratyzacji życia w państwie przez społeczeństwo, Wojciech Jaruzelski z biurem politycznym KC PZPR zadecydował o wyprowdzeniu wojska na ulicę.
Władzę w kraju przejęła WRON-a: Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego- niekonstytucyjny organ z Jaruzelskim na czele, stojący ponad wszystkimi organami państwowymi, decyzje którego miały doprowadzić do pacyfikacji społeczeństwa.
Przyczyn decyzji władzy komunistycznej należy upatrywać w fali strajków jakie miały miejsce w roku 1980.
Rządzący, widząc siłę społecznego niezadowolenia z sytuacji gospodarczej w kraju i braku swobód obywatelskich, na mocy porozumien sierpniowych podpisanych z przedstawicielami społeczeństwa, zezwolili na zarejestrowanie NSZZ Solidarność, co nastąpiło w listopadzie 1980 roku. Od tego momentu w ciągu roku w struktury Solidarności wstąpiło blisko 10 mln robotników, a domaganie się reform wzmogło.
Władza rozpoczęła przygotowania do rozwiązania siłowego, opracowując plan, który doprowadził do skierowania luf czołgów w stronę społeczeństwa.
Już pierwszej nocy po wprowadzeniu stanu wojennego w miejsce odosobnienka trafiło ponad 1000 działaczy związkowych na podstawie przygotowanych wcześniej list proskrypcyjnych. Sparaliżowanie biura decyzyjnego Związku miało doprowadzić do szybkiej pacyfikacji nastrojów społecznych. Tak się jednak nie stało. Robotnicy zaprotestowali. Przez cały kraj przetoczyły się fale strajków. Do dramatycznych wydarzeń doszło między innymi w kopalni Wujek na Śląsku, gdzie wojskowi otworzyli ogień do strajkujących górników. Zginęło 9 osób.
Społeczeństwo zostało poddane cenzurze, wprowadzono godzinę policyjną, kontrolę korespondencji, reglamentację żywności w sklepach. Dochodziło do masowych zwolnień pracowników biorących udział w strajach. Łącznie, w czasie trwania stanu wojennego internowaniu poddano ponad 10 tysięcy osób.
Syuacja gospodarcza uległa załamaniu- spadła produkcja, wprowadzano podwyżki cen żywności i reglamentację kolejnych grup towarów, wzrosła inflacja, zwiększył się deficyt budżetowy.
31 grudnia 1982 roku stan wojenny został zawieszony. Zniesiono go ostatecznie w rocznicę uchwalenia komunistycznej konstytucji 22 lipca 1983 roku. Dyskusja o zasadności wprowadzenia stanu wojennego i jego skutkach trwa do dziś, dzieląc historyków i społeczeństwo.
Źródło grafiki ilustracyjnej: ipn.gov.pl
